W poniższym artykule przedstawimy najczęściej poruszane zagadnienia związane ze zwrotem składek emerytalnych w Niemczech:
– kiedy mogę otrzymać zwrot moich składek?
– jakie składki są zwracane?
– gdzie składać wniosek?
Co dzieje się z moimi składkami, jeśli nie otrzymam emerytury?
Liczy się każde euro: im więcej wpłacą Państwo na ustawowe ubezpieczenie emerytalne, tym bardziej wzrośnie Państwa późniejsze emerytura. Jest jednak jedna przeszkoda: Muszą Państwo przez 5 lat zbierać składki na swoim koncie, zanim będą mogli Państwo oczekiwać rekompensaty. Nie w przypadku każdego spełniony zostaje ten okres oczekiwania.
Jeżeli nie osiągnęli Państwo tego okresu oczekiwania (minimalny okres ubezpieczenia), Państwa pieniądze nie przepadają. Mogą Państwo wtedy otrzymać zwrot swoich składek.
Obcokrajowcy mają także w pewnych przypadkach możliwość uzyskania zwrotu składek, jeżeli osiągnęli ten okres oczekiwania.
W jakich przypadkach możliwy jest zwrot składek, dowiedzą się Państwo z tej broszury.
Zwrot składek – zarys
Składki na ustawowe ubezpieczenie emerytalno-rentowe mogą zostać zwrócone z różnych powodów. Krok ten nie zawsze jest opłacalny, ponieważ zwrot składek oznacza całkowite rozwiązanie stosunku ubezpieczenia.
Zasadniczo można więc powiedzieć, że zwrot składek możliwy jest wtedy, kiedy z opłacanych składek nie można wypłacić żadnego świadczenia. Dotyczy to ubezpieczonych oraz rodziny zmarłego.
Nasza rada:
bliższe informacje na ten temat znajdą Państwo w rozdziale „Osiągnięty powszechny wiek emerytalny bez osiągniętego ogólnego okresu oczekiwania” i „Rodzina zmarłego bez prawo do emerytury”
Dodatkowo składki mogą być zwrócone także wtedy, kiedy w związku ze swoim zawodem tworzą Państwo inną formę zabezpieczenia emerytalnego, przykładowo jako urzędnik lub członek zawodowej instytucji zaopatrzenia emerytalnego, a przez to tracą kontakt z ustawowym ubezpieczeniem emerytalnym. Prosimy zapoznać się z rozdziałem „Zwolniony z ubezpieczenia lub wyłączony z obowiązkowego ubezpieczenia”.
W wyniku uzyskania zwrotu swoich składek wygasają wszelkie prawa do świadczeń z ustawowego ubezpieczenia emerytalnego. Tym samym tracą ważność wszystkie uznania na Państwa koncie ubezpieczeniowym, na które Państwo sami nie płacili składek, np. okresy wychowywania dziecka, bezrobocia lub kształcenia w szkole.
Proszę mieć na względzie:
Także jeżeli w późniejszym terminie ubezpieczą się Państwo ponownie w Rentenversicherung (ubezpieczenie emerytalno-rentowe), przepadają Państwa okresy składkowe i nieskładkowe z czasu przed zwrotem, które nie podlegały zwrotowi.
Jakie składki nie podlegają zwrotowi i co oznaczają okresy nieskładkowe, dowiedzą się Państwo w rozdziale „Jakie składki podlegają zwrotowi?” na str. 15
Zwrotowi podlegają wyłącznie te składki, które Państwo sami opłacali na ustawowe ubezpieczenie emerytalno-rentowe w Niemczech. Jeżeli opłacali Państwo składki także w innych krajach, prosimy o zasięgnięcie porady w tamtejszych instytucjach ds. ubezpieczeń społecznych.
Proszę mieć na względzie:
Od 1 lipca 2014 w przypadku dzieci urodzonych przed 1 stycznia 1992 uznany zostaje dodatkowo do obowiązującej do tego czasu regulacji także okres od 13 do 24 miesiąca kalendarzowego po urodzeniu jako okres przeznaczony do wychowania dziecka, jeżeli spełnione są wymogi (tak zwana renta matczyna). Jeżeli na Państwa koncie ubezpieczeniowym uwzględniony jest już okres przeznaczony do wychowania dla dziecka urodzonego przed 1 stycznia 1992, nowe uregulowanie prawne może prowadzić do tego, że spełnią Państwo jednak ogólny okres oczekiwania (minimalny okres ubezpieczenia) do emerytury przyznawanej po osiągnięciu ustawowego wieku. W takim przypadku nie mają Państwo prawa do zwrotu składek.
Wyłączenie z obowiązku ubezpieczenia i brak prawa do dobrowolnego ubezpieczenia.
Mogą Państwo otrzymać zwrot swoich składek, jeżeli wycofali się Państwo z obowiązkowego ubezpieczenia w instytucji Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych i już nie mogą Państwo później przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia.
Wyłączenie z obowiązku ubezpieczenia
Mogą Państwo wycofać się z obowiązku ubezpieczenia, jeżeli wyjechali Państwo z Niemiec. Podejmując pracę w nowym państwie nie podlegają już Państwo obowiązkowi ubezpieczenia w instytucji Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych.
Ubezpieczenie dobrowolne
Jeżeli nie podlegają Państwo już obowiązkowi ubezpieczenia, dodatkowo sprawdza się, czy mogą się Państwo dobrowolnie ubezpieczyć. Jeżeli mogą się Państwo ubezpieczyć dobrowolnie, wyklucza się zwrot Państwa składek. -/-
-/-
Jako obywatele Niemiec mogą się Państwo zawsze ubezpieczyć dobrowolnie, jeżeli nie podlegają Państwo obowiązkowi ubezpieczenia, niezależnie od miejsca, w którym Państwo obecnie zamieszkują.
Jako obcokrajowcy mogą się Państwo ubezpieczyć dobrowolnie w instytucji Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych, jeżeli mieszkają Państwo w Niemczech. Jeżeli mieszkają Państwo poza terytorium Niemiec, uzależnione jest to od Państwa miejsca zamieszkania oraz obywatelstwa. W tym zakresie występują zasadnicze różnice pomiędzy państwami Europejskiego Obszaru Gospodarczego, państwami, z którymi Niemcy zwarły umowę o zabezpieczeniu społecznym, oraz tak zwanymi państwami niezwiązanymi umową.
-/-
Nasza rada:
międzynarodowa broszura Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych zawiera wskazówki dla obcokrajowców dotyczące zwrotu składek. Informacje znajdą Państwo na stronie internetowej www.deutscherentenversicherung.de.
Zwrot składek lub emerytura
Jeżeli składając wniosek nie podlegają Państwo obowiązkowi ubezpieczenia, ani nie są uprawnieni do dobrowolnego ubezpieczenia, Państwa składki mogą zostać zwrócone.
Jest to możliwe nawet wtedy, jeśli spełniony jest ogólny okres oczekiwania wynoszący pięć lat (minimalny okres ubezpieczenia) i tym samym uzyskują Państwo prawo do emerytury przyznawanej po osiągnięciu ustawowego wieku. Ten stan rzeczy odnosi się przeważnie do obcokrajowców.
Nasza rada:
w tej sytuacji zalecamy zwróćcie się do swojej instytucji ubezpieczeń emerytalno-rentowych z prośbą o próbną kalkulację. Na podstawie tak określonej wysokości emerytury mogą Państwo dopiero zdecydować, czy chcieliby Państwo uzyskać zwrot składek.
Zanim zwrócone zostaną Państwu składki, muszą Państwo wywiązać się z 24-miesięcznego okresu oczekiwania.
Osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego i nieosiągnięcie ogólnego okresu oczekiwania
Jeżeli osiągnęli Państwo powszechny wiek emerytalny, ale nie osiągnęli dotychczas ogólnego okresu oczekiwania w instytucji Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych, mogą Państwo uzyskać zwrot swoich składek.
Powszechny wiek emerytalny stopniowo wzrasta od roku 2012 i nabywany jest w wieku 67 lat. Ogólny okres oczekiwania wynosi 5 lat. Zalicza się do nich obok składak obowiązkowych i dobrowolnych, także okresy wychowywania dziecka. Jeżeli osiągnęli Państwo ten okres oczekiwania, mają Państwo prawo do emerytury przyznawanej po osiągnięciu ustawowego wieku. Jeżeli nie osiągnęli Państwo tego okresu oczekiwania, mają Państwo prawo do zwrotu składek. Nie ma także znaczenie, czy mogli by Państwo spełnić jeszcze okres oczekiwania, gdyby opłacali Państwo nadal składki.
Zagraniczne okresy ubezpieczeniowe oraz okresy z tytułu wyrównania zaopatrzenia emerytalno-rentowego po rozwodzie mogą być także zaliczone do okresu oczekiwania. Proszę przeczytać także str. 16/17. -/-
-/-
Nasza rada:
Prosimy o zasięgnięcie porady przed złożeniem wniosku o zwrot składek. Możliwe, że lepsze od zwrotu składek będzie dla Państw zapłacenie jeszcze kilku składek. Dzieje się tak np., kiedy zaliczone mogą być Państwa okresy wychowania dziecka. O tym przeczytają Państwo na str. 6.
Rodzina zmarłego bez prawo do renty
Renta rodzinna po zmarłym członku rodziny może być wypłacana tylko wtedy, kiedy zmarły spełnił ogólny okres oczekiwania (minimalny okres ubezpieczenia) lub ten uznany został za spełniony. Wdowy, wdowcy, partnerzy życiowi lub sieroty mogą w tym wypadku otrzymać zwrot składek.
Ogólny okres oczekiwania wynosi 5 lat. Zalicza się do nich obok składak obowiązkowych
i dobrowolnych, także okresy wychowywania dzieci.
Proszę mieć na względzie:
Prawo do zwrotu składek mają w pierwszej kolejności pozostali przy życiu małżonkowie lub partnerzy życiowi. Półsieroty otrzymują zwrot składek, jeżeli nie mogą ubiegać się o nie wdowy, wdowcy oraz pozostali przy życiu partnerzy życiowi. W przypadku wielu sierot składki zwracane są w równych częściach.
Zwolniony z ubezpieczenia lub wyłączony z obowiązkowego ubezpieczenia
Jeżeli należą Państwo do tego grona, mogą Państwo otrzymać zwrot swoich składek, jeżeli nie osiągnęli Państwo ogólnego okresu oczekiwania (minimalny okres ubezpieczenia) – mimo że uprawnieni Państwo są do dobrowolnego ubezpieczenia.
Do tej grupy osób zalicza się min.:
– urzędników i sędziów,
– żołnierzy zawodowych,
– pracowników o podobnym statusie do urzędników,
– duchownych, urzędników kościelnych i członków towarzystw religijnych oraz
– wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia członków zawodowej instytucji zaopatrzenia emerytalnego.
Prawo wyboru
Ponieważ te grupy osób mogą płacić dobrowolne składki bez dodatkowych warunków, mają prawo wyboru: mogą sami zdecydować, czy
– chcą zwrotu składek,
– chcą ubezpieczyć się dobrowolnie lub
– chcą nadpłacać dobrowolne składki.
Nie obowiązuje to jednak w przypadku, gdy zwolnieni są Państwo z ubezpieczenia lub wyłączeni z obowiązkowego ubezpieczenia w Minijob (praca na niepełny etat).
Nasza rada:
przed podjęciem decyzji należy zasięgnąć poradę w Państwa instytucji ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Osoby odpowiedzialne za udzielenie informacji znajdą Państwo na str. 20.
Wyjątki dotyczące zwrotu składek
Składki nie mogą być zwrócone, jeżeli Państwo
– w trakcie zwolnienie z ubezpieczenia lub wyłączenia z obowiązkowego ubezpieczenia płacili dobrowolne składki za okres od 1 sierpnia 2010 (zgodne z nowym prawem),
– dnia 10 sierpnia 2010 byli uprawnieni do dobrowolnego ubezpieczenia (zgodnie z poprzednio obowiązującym prawem) lub
– jako urzędnicy lub sędziowie na czas określony lub na okres próbny, jako żołnierze na czas określony, jako urzędnicy, których można odwołać z pełnionej funkcji w aplikacji przygotowującej zwolnieni są z ubezpieczenia lub jedynie czasowo zwolnieni z obowiązku ubezpieczenia (jeśli w tym czasie płacą Państwo dobrowolne składki, jest to bez znaczenie dla otrzymania zwrotu składek, jeżeli chcą Państwo otrzymać zwrot jako urzędnik zwolniony z ubezpieczenia lub sędzia dożywotni lub też zawodowy żołnierz.)
Jeżeli przerywają Państwo pracę z innych przyczyn niż wychowanie dziecka bez wynagrodzenia, nie ma miejsca zwolnienie z ubezpieczenia. Dlatego też w tym czasie nie mają Państwo prawa do zwrotu składek.
Proszę mieć na względzie:
Kiedy już spełnią Państwo ogólny czas oczekiwania uprawniający do emerytury wynoszący pięć lat, składki nie będą już mogły być zwrócone.
Które składki są zwracane?
Nie wszystkie składki, które gromadzone są na koncie ubezpieczeniowym, mogą zostać zwrócone. Zależy to głównie od tego, kiedy te składki były opłacane i przez kogo.
W zasadzie zwracane są jedynie te składki, które opłacali Państwo osobiście. Oznacza to, że np. w przypadku składek obowiązkowych, opłacanych na podstawie zatrudnienia, zwracane są jedynie składki płacone przez pracownika. Podobnie jest ze składkami, które ubezpieczony opłacał wspólnie np. z instytucją zabezpieczenia społecznego w trakcie pobierania zasiłku chorobowego.
Proszę mieć na względzie:
Jeżeli płacili Państwo składki z działalności na własny rachunek lub składki dobrowolne, te zwracane są także w połowie. Składki na dodatkowe ubezpieczenie zwracane są w pełnej kwocie.
Składki niepodlegające zwrotowi
Obok składek płaconych przez pracodawcę także inne składki nie podlegają zwrotowi.
Zalicza się do nich składki, które pokrywane są w pełnej wysokości przez instytucję zabezpieczenia społecznego lub związek, np. w trakcie pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub w trakcie odbywania służby wojskowej/zastępczej. Także składki na okresy wychowywania dzieci mogą nie zostać zwrócone, ponieważ nie są ponoszone przez ubezpieczonego. Podobnie sytuacja wygląda ze składkami na ubezpieczenie dodatkowe.
Proszę mieć na względzie:
Składki, które opłacane były w NRD do dnia 30 czerwca 1990, także nie są zwracane.
Okresy nieskładkowe nie mogą być spłacone. Zalicza się do tego przykładowo okresy kształcenia szkolnego.
Jeżeli przyznano już Państwu świadczenie pieniężne lub rzeczowe z Państwa konta ubezpieczeniowego, zwrotowi podlegają jedynie składki po tym okresie. Do tych świadczeń należą między innymi świadczenia z tytułu rehabilitacji medycznej lub uczestnictwa w aktywnym życiu i renty w związku z obniżoną zdolnością do pracy zarobkowej.
Także składki płacone na zagraniczne ubezpieczenie społeczne nie podlegają zwrotowi.
Jeśli macie Państwo pytania zapraszamy do kontaktu z naszym polskim biurem, gdzie specjalizujemy się nie tylko w zwrotach skłądek emerytalnych, ale również ubezpieczeniach, zakładaniu i prowadzeniu firmy w Niemczech i tłumaczeń przysięgłych.
Wyrównanie roszczeń emerytalno-rentowych
Jeżeli są Państwo rozwiedzeni i przeprowadzone zostało wyrównanie roszczeń rentowych, kwota zwrotu może przez to ulec pomniejszeniu lub zwiększeniu – w zależności od tego, czy zyskaliby Państwo, czy stracili w wyrównaniu wypracowanych przez małżonków ekspektatyw na emeryturę.
Nasza rada:
Jeżeli z wyrównania roszczeń emerytalno-rentowych wynikają dodatkowe ekspektatywa, wliczane są one przy ogólnym okresie oczekiwania.
Jeżeli Państwa sprawa o wyrównanie roszczeń emerytalno-rentowych nie została jeszcze zakończona, nie można na razie dokonać zwrotu składek.
Proszę mieć na względzie:
Jeżeli złożyli Państwo wniosek o zwrot składek, odnosi się on do wszystkich zgromadzonych na Państwa koncie składek, które podlegają zwrotowi. Nie ma możliwości zwrotu jedynie pojedynczych składek lub wykluczenia pojedynczych składek ze zwrotu.
Zwrot składek na wniosek
Mogą Państwo jako ubezpieczeni lub rodzina zmarłego otrzymać zwrot składek po wcześniejszym złożeniu wniosku.
W tym celu proszę wykorzystać druk wniosku (V 900 w przypadku stałego pobytu na terytorium kraju). Nie muszą Państwo dotrzymać terminu na złożenie wniosku. Jednakże musi minąć okres oczekiwania wynoszący 24 miesiące.
Wniosek mogą Państwo złożyć osobiście, ewentualnie osoby pozostałe przy życiu w przypadku Państwa śmierci lub opiekunowie i osoby upoważnione.
W kolejnym rozdziale dowiedzą się Państwo, gdzie można złożyć wniosek o zwrot składek.
Deutsche Rentenversicherung – kontakt po polsku
W razie potrzeby udzielimy Państwu pomocy w sprawie kontaktu z Deutsche Rentenversicherung. Zachęcamy do kontaktu z nami!
Instytucje Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych
Deutsche Rentenversicherung Baden-Württemberg
Gartenstraße 105, 76135 Karlsruhe
Telefon 0721 825-0
Deutsche Rentenversicherung Bayern Süd
Am Alten Viehmarkt 2, 84028 Landshut
Telefon 0871 81-0
Deutsche Rentenversicherung Berlin-Brandenburg
Bertha-von-Suttner-Straße 1, 15236 Frankfurt (n. Odrą)
Telefon 0335 551-0
Deutsche Rentenversicherung Braunschweig-Hannover
Lange Weihe 6, 30880 Laatzen
Telefon 0511 829-0
Deutsche Rentenversicherung Hessen
Städelstraße 28, 60596 Frankfurt am Main
Telefon 069 6052-0
Deutsche Rentenversicherung Mitteldeutschland
Georg-Schumann-Straße 146, 04159 Leipzig
Telefon 0341 550-55
Deutsche Rentenversicherung Nord
Ziegelstraße 150, 23556 Lübeck
Telefon 0451 485-0
Deutsche Rentenversicherung Nordbayern
Wittelsbacherring 11, 95444 Bayreuth
Telefon 0921 607-0
Deutsche Rentenversicherung Oldenburg-Bremen
Huntestraße 11, 26135 Oldenburg
Telefon 0441 927-0
Deutsche Rentenversicherung Rheinland
Königsallee 71, 40215 Düsseldorf
Telefon 0211 937-0
Deutsche Rentenversicherung Rheinland-Pfalz
Eichendorffstraße 4-6, 67346 Speyer
Telefon 06232 17-0
Deutsche Rentenversicherung Saarland
Martin-Luther-Straße 2-4, 66111 Saarbrücken
Telefon 0681 3093-0
Deutsche Rentenversicherung Schwaben
Dieselstraße 9, 86154 Augsburg
Telefon 0821 500-0
Deutsche Rentenversicherung Westfalen
Gartenstraße 194, 48147 Münster
Telefon 0251 238-0
Deutsche Rentenversicherung Bund
Ruhrstraße 2, 10709 Berlin
Telefon 030 865-0
Deutsche Rentenversicherung Knappschaft-Bahn-See
Pieperstraße 14-28, 44789 Bochum
Telefon 0234 304-0