Niemiecki system ubezpieczeń gwarantuje szeroką ochronę korzystającym z niego osobom. Jednak wielu Polakom, którzy zaczynają pracę zarobkową za niemiecką granicą, może on wydawać się z pozoru skomplikowany. Jedną z takich kwestii bywa bezpłatny dostęp do opieki medycznej. W zgodzie z europejskimi standardami Niemcy udostępniają usługi ochrony zdrowia bezpłatnie, a opiekę medyczną finansuje się ze środków publicznych. Sytuacja podobna do panującej w Polsce, chociaż różni się w zakresie szczegółowych rozwiązań. Jedną z najczęściej wybieranych kas chorych jest oferta AOK (Allgemeine Ortskrankenkasse) i z tego powodu została wykorzystana w poniższym tekście jako przykład. Czym jest ubezpieczenie AOK w Niemczech? Jakie są różnice między AOK a NFZ? Czy każdy musi posiadać ubezpieczenie AOK? Co ono obejmuje? Niemieckie ubezpieczenie AOK a leczenie w Polsce – czy jest możliwe? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z niemieckim systemem ochrony zdrowia można znaleźć w poniższym artykule.
Co obejmuje ubezpieczenie zdrowotne AOK?
Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech jest obowiązkowe. Oznacza to, że każda osoba mieszkająca za zachodnią granicą musi być nim objęta, a w przypadku migrantów konieczność posiadania ubezpieczenia zdrowotnego zachodzi od pierwszego dnia meldunku. Dla Polaków wprowadzony został wyjątek od tego przepisu, dzięki czemu osoby mieszkające na stałe w Polsce, z tutejszym ubezpieczeniem zdrowotnym, podczas tymczasowego pobytu nie muszą zapisywać się do niemieckiej kasy chorych. Reguła obowiązkowego ubezpieczenia zaczyna je dotyczyć od momentu podjęcia pracy na etat lub założenia Gewerbe.
Niemiecki system ubezpieczeń zdrowotnych został zorganizowany w formie kas chorych, dzielących się na:
- ustawowe (Gesetzliche Krankenversicherung);
- prywatne (Private Krankenversicherung).
Na czym polegają różnice między nimi?
W państwowej ochronie zdrowia, do której zalicza się również ubezpieczenie AOK w Niemczech, wysokość składki odprowadzanej przez płatnika jest stała, a zakres świadczeń bardzo podobny dla każdej osoby ubezpieczonej. Zobowiązania pokrywane przez ubezpieczenie z kasy chorych rozliczane są bezgotówkowo. Do skorzystania ze świadczenia potrzebna jest tylko karta poświadczająca regularne odprowadzanie składek. Ubezpieczenie AOK w Niemczech gwarantuje dostępność bezpłatnej opieki medycznej lub znacząco zmniejsza jej koszty – przykładem jest pobyt w szpitalu, za który osoba ubezpieczona płaci niewysoką cenę 10 euro za dobę, o ile maksymalny czas trwania pobytu wynosi 28 dni. W przypadku chorób przewlekłych możliwe jest całkowite zwolnienie z opłat, jeśli te wynoszą 2% rocznych dochodów.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w prywatnym systemie ubezpieczeniowym. Składki osób przystępujących do Private Krankenversicherung obliczane są indywidualnie dla każdego ubezpieczonego, a pod uwagę brane są między innymi wiek, stan zdrowia oraz zakres ubezpieczenia. Prywatne kasy chorych oferują bowiem zróżnicowane zakresy ochrony, dostosowując je indywidualnie do potrzeb zainteresowanych. Koszty leczenia pokrywane są przez refundację: po skorzystaniu z usługi medycznej pacjent otrzymuje rachunek, który następnie przekazuje swojej firmie ubezpieczeniowej. O ile w państwowej kasie chorych członkowie rodziny pozbawieni zatrudnienia – a więc też ubezpieczenia – mogą być objęci ochroną bezpłatnie, o tyle w systemie prywatnym składkę każdej osoby opłaca się oddzielnie.
Które z opisanych rozwiązań warto wybrać? Wiele zależy od indywidualnej sytuacji. Nasze biuro oferuje możliwość sprawdzenia, jaka opcja będzie korzystniejsza. Pomożemy również przygotować zgłoszenie do wybranego ubezpieczyciela, a kiedy zajdzie taka konieczność – zajmiemy się formalnościami związanymi z refundacją w ramach wybranego pakietu ochrony zdrowia.
Czy niemieckie ubezpieczenie AOK jest ważne w Polsce?
Podobnie jak w niektórych przypadkach ubezpieczenie z Polski jest ważne dla osób przebywających w Niemczech, tak samo pakiet ochronny z niemieckiej kasy chorych umożliwia bezpłatne leczenie w Polsce, chociaż tutaj zakres świadczeń jest przeważnie dużo większy.
Osoby z polisą wykupioną jedynie w systemie prywatnym pokrywają koszty leczenia za granicą z własnej kieszeni, z możliwością starania się o zwrot środków. Przed wyjazdem w celu zaplanowanego leczenia, konieczne jest uzyskanie zgody od swojego ubezpieczyciela. Zazwyczaj instytucje wymieniają się dokumentacją i kosztami bez udziału pacjenta, wykorzystując obrót bezgotówkowy. Jeśli jednak usługa, z której skorzystano, w Niemczech wymagałaby płatności z późniejszym zwrotem od ubezpieczyciela, proces ten tak samo będzie wyglądał w Polsce.
Prywatne ubezpieczalnie również dopuszczają zwrot kosztów leczenia poniesionych za granicą. Trzeba przy tym mieć na uwadze, że jest to możliwe tylko do sumy, którą płatnik uzyskałby w Niemczech i tylko w sytuacji, kiedy zakres ubezpieczenia obejmowałby to konkretne świadczenie. Jeśli planowany zabieg jest kosztowny, wymaga pobytu w szpitalu lub wychodzi poza zakres podstawowej ochrony zdrowia, konieczne będzie uzyskanie zgody od swojego ubezpieczyciela w Niemczech. Decyzja zależy od niego, ale w dwóch przypadkach ma obowiązek przyjąć wniosek:
- jeśli stan pacjenta wymaga szybkiej interwencji, a czas oczekiwania na wykonanie danej usługi w Polsce jest krótszy niż w Niemczech;
- gdy potrzebne leczenie znajduje się w zakresie ubezpieczenia, ale nie jest dostępne w kraju.
Niemieckie ubezpieczenie AOK a leczenie w Polsce – jak wygląda procedura?
Wspomniano już, że ubezpieczeni w ramach niemieckiej kasy chorych mają możliwość skorzystania z bezpłatnego leczenia w Polsce. Dokładny przebieg starania się o dostęp do usług medycznych w Polsce z niemieckim świadczeniem uzależniony jest od rodzaju leczenia. W obu przypadkach bezpłatnie lub za zwrotem kosztów dostępne są świadczenia wchodzące w zakres ubezpieczenia. Co należy zrobić w konkretnych przypadkach?
Sytuacja pierwsza – osoba przebywająca w Polsce potrzebuje szybkiego dostępu do lekarza z powodu nieprzewidzianego zdarzenia losowego
Przed przyjazdem do Polski – na przykład w celu odwiedzenia rodziny podczas urlopu – należy wyrobić Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Na jej podstawie w razie nagłej potrzeby podmioty medyczne udzielą bezpłatnej pomocy. Co istotne, EKUZ pozwala pokryć jedynie koszty niezbędnych świadczeń, a o konieczności ich udzielenia decyduje lekarz. Po powrocie do kraju pacjent przedstawia w swojej kasie chorych zaświadczenia o leczeniu. Ta następnie rozlicza się z placówką medyczną lub zwraca środki na konto ubezpieczonego, jeśli ten zapłacił z własnej kieszeni.
Sytuacja druga – osoba mieszkająca na stałe za zachodnią granicą chce poddać się planowanemu leczeniu w Polsce ze względu na większą dostępność
Niemieckie ubezpieczenie może pokryć także koszty planowanego leczenia w Polsce, o ile będzie ono dostępne we wcześniejszym terminie, a stan pacjenta tego wymaga. W takiej sytuacji należy przygotować druk E-112 (jeśli zaplanowanym świadczeniem jest odebranie porodu, operacja, radio- lub chemioterapia oraz diagnostyka).
Ile kosztuje ubezpieczenie AOK w Niemczech?
Niemcy cieszą się opinią kraju, w którym podatki i koszty ubezpieczeniowe należą do najwyższych w Europie. Wydawałoby się więc, że opłacane składki zdrowotne też nie będą należały do najniższych, a nie jest to do końca prawda. W przypadku wyboru prywatnego ubezpieczenia stawki mogą być rzeczywiście bardzo zróżnicowane – jak już wspomniano, dokładna kwota uzależniona jest od wielu zmiennych, w tym również zakresu ochrony i ryzyka wystąpienia konkretnych komplikacji zdrowotnych.
Sytuacja prezentuje się inaczej, jeśli mowa jest o ubezpieczeniu państwowym. Stawki w państwowej kasie chorych (np. AOK) w Niemczech nie są w żaden sposób połączone ani z zakresem ubezpieczenia, ani z innymi cechami osobistymi. Za podstawę do obliczenia wysokości składki zdrowotnej służy dochód brutto osoby zatrudnionej, a pobierana jest w ujednoliconej wysokości 14,6%. Rozkłada się ona po połowie na pracownika i pracodawcę – z pensji odprowadzane jest 7,3%, drugie tyle mieści się w kosztach zatrudnienia po stronie zakładu pracy. Co ważne, ze względu na obowiązek posiadania ubezpieczenia zdrowotnego, niemożliwe jest jego nieopłacanie. Zwolnienie ze składki przysługuje osobom, których małżonek ma zatrudnienie w Niemczech. W takiej sytuacji niepracujący partner oraz wspólne dzieci zostają przyłączone do ubezpieczenia osoby zatrudnionej, której zobowiązanie nie ulega zmianie.
AOK a NFZ – czy niemieckie ubezpieczenie AOK jest odpowiednikiem polskiego NFZ?
Pod wieloma względami ubezpieczenie AOK w Niemczech można porównać do polskiego Narodowego Funduszu Zdrowia. W obu przypadkach są to duże kasy chorych, zrzeszające największe grupy obywateli. Jak zostało już wspomniane, również praktyki związane z korzystaniem ze świadczeń są podobne do propozycji Narodowego Funduszu Zdrowia. Polega to bowiem na bezgotówkowym dostępie do usług medycznych, wystarczy posłużyć się odpowiednim dokumentem potwierdzającym odprowadzanie składek u wybranego ubezpieczyciela. Wśród podobieństw wskazać można także rejonizację oraz współistniejącą, wykorzystywaną przeważnie jako dodatkowe wsparcie, prywatną ochronę zdrowia.
Warto jednak zwrócić uwagę na różnice pomiędzy funkcjonowaniem NFZ a powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym w Niemczech. Przede wszystkim w Polsce istnieje tylko jedna ubezpieczalnia państwowa, jest to właśnie NFZ. System niemiecki opiera się na 97 państwowych kasach chorych kasach, spośród nich osoba opłacająca składki może dowolnie wybrać, do której chce wstąpić. W związku z tym obowiązują też przepisy dotyczące zmiany powszechnej kasy chorych – jest to możliwe dopiero po dwunastu pełnych miesiącach.
AOK kontakt po Polsku – pomożemy Ci załatwić wszelkie sprawy związane z ubezpieczeniem zdrowotnym
Polskie Biuro 24 świadczy pełne wsparcie w doborze odpowiedniego ubezpieczenia zdrowotnego pracownikom z Polski. Oferujemy porównanie dostępnych propozycji z zakresu zarządzania ryzykiem zdrowotnym oraz indywidualne dostosowanie do potrzeb każdego Klienta.